Karolina Jarosz ALMANACH POLSKIEJ MINIATURY SKRZYPCOWEJ CZASÓW ROMANTYZMU I MODERNIZMU

Karolina Jarosz

Almanach polskiej miniatury skrzypcowej czasów romantyzmu i modernizmu. Charakter utworu muzycznego w świetle recepcji

Kraków 2018, objętość: 571 stron, format B5, ISBN 978-83-62743-85-8

Zawartość:

Wstęp

Cel badań

Stan wiedzy

Metodologia

Definicja przedmiotu badań

Zakres badań

Struktura

Wprowadzenie

Wokół funkcji, gatunku, ekspresji i charakteru dzieła sztuki

Funkcja dzieła

Gatunek

Ekspresja

Charakter

Wypowiedź poprzez miniaturę

Discordia concors

Geneza miniatury instrumentalnej i utworu charakterystycznego

Tytuły i inspiracje

Wokół stylu i techniki

I. Kompozytorzy polskich miniatur skrzypcowych

Panteon wirtuozów czasów wczesnego i dojrzałego romantyzmu

Karol Lipiński. – „Wirtuoz poetyckiej improwizacji”

Apolinary Kątski – „Wybraniec Nieba”

Henryk Wieniawski. „Żar i płomień”

Twórcy i animatorzy kultury muzycznej epoki późnego romantyzmu i muzycznego pozytywizmu

Aleksander Zarzycki – „Wykwintna forma”  

Władysław Żeleński – „Szlachetny liryzm”

Zygmunt Noskowski – „Polskość”

Roman Statkowski – „Mądrość płynąca z serca”

Emil Młynarski – „Świeżość i bezpośredniość inwencji”

Różnorodne oblicza kompozytorów czasów modernizmu i neoklasycyzmu

Adam Andrzejowski – „Talent wybitny”

Ludomir Różycki – „Interpretator zewnętrznych sytuacji i obrazów”

Karol Szymanowski – „Romantyk przeniesiony we współczesność”

Grażyna Bacewicz – „Twórczość wysnuta z instrumentu”

II. Gatunki i utwory

Próba typologii

Miniatury o charakterze wirtuozowskim

Kaprys

Karol Lipiński, Kaprys op. 29 nr 3. „Trzepaczka”

Henryk Wieniawski, Kaprys La Cadenza op. 10 nr 7. „Artyzm techniki”

Grażyna Bacewicz, Kaprys polski na skrzypce solo. „Wspaniała miniatura na bis”

Miniatury o charakterze tanecznym

Polonez

Mazurek, mazur, kujawiak i oberek

Krakowiak

Tarantella

Henryk Wieniawski, Polonez koncertowy op. 4. „Animusz, szlachetny polot i wdzięk”

Apolinary Kątski, Mazurek op. 4. „Wdzięczny i błyskotliwy”

Henryk Wieniawski, Kujawiak. „Kompozycja pełna uczuć”

Henryk Wieniawski, Obertass i Le Ménétrier op. 19 nr 1 & 2. „Drobiazgi utrzymane w polskim charakterze”

Aleksander Zarzycki, Mazurek op. 26. „Pełen polotu”

Emil Młynarski, Mazur op. 7. „Efektowny, pełen temperamentu”

Grażyna Bacewicz, Oberek. „Brawurowy, prawdziwy klejnot”

Roman Statkowski, Alla Cracovienne op. 7. „Drobny, świeży i bezpretensjonalny”

Karol Szymanowski, Tarantella op. 28 nr 2. „Roztaczająca światła egzotyczne i blaski”

Miniatury o charakterze lirycznym

Romans i melodia

Nokturn

Kołysanka

Henryk Wieniawski, Romance sans paroles [et rondo élégant] op. 9. „Rosyjski charakter”

Władysław Żeleński, Romans op. 16. „Głęboki i mroczny”

Aleksander Zarzycki, Romans op. 16. „Szerokie brzmienie skrzypiec”

Karol Szymanowski, Romans op. 23. „Bujna i obszerna liryczna projekcja”

Zygmunt Noskowski, Melodia op. 21 nr 1. „Liryczna szczerość”

Grażyna Bacewicz, Melodia. „Ściszona, intymna, pełna wewnętrznej ekspresji”

Ludomir Różycki, Nokturn op. 30 nr 2. „Subtelny”

Karol Szymanowski, Nokturn op. 28 nr 1. „Olśniewająca paleta barw”

Zygmunt Noskowski, Kołysanka op. 11. „Filigranowa i wdzięczna”

Karol Szymanowski, La berceuse d’Aïtacho Enia. „Arydzieło mrocznego liryzmu”

Grażyna Bacewicz, Kołysanka. „Pełna słowiańskiej zadumy”

Miniatury o charakterze scherzoidalnym

Scherzo

Burleska

Humoreska

Henryk Wieniawski, Scherzo-Tarantelle op. 16. „Żywe, pełne blasku i roziskrzone”

Adam Andrzejowski, Burleska. „Żart w krzywym zwierciadle”

Grażyna Bacewicz, Humoreska. „Niepowierzchowna”

Miniatury o charakterze mimetyczno-narracyjnym

Poemat, legenda, obraz

Henryk Wieniawski, Legenda g-moll op.17. „Niezwykła i tajemnicza; najdoskonalszy wyraz lirycznej inwencji kompozytora”

Karol Szymanowski, Źródło Aretuzy op. 30 nr 1. „Synteza dwóch światów”

Grażyna Bacewicz, Witraż. „Zwiewny, rozkołysany, pełen secesyjnych ornamentów i barw”

III. W stronę idiomatyki

Elementy konstrukcyjne: forma i struktura

Tonalność

Faktura

Relacje skrzypiec i fortepianu

Funkcje i charakter partii fortepianu

Relacje skrzypiec i fortepianu

Środki wykonawcze i wyrazowe

Artykulacja

Ornamenty

Rejestry i ambitus

Didaskalia agogiczno-ekspresywne

Idiomatyka polskich miniatur skrzypcowych

Uogólnienia i post scriptum

Summary

Bibliografia i wykazy

Aneks 1. Dokumentacja: Rozmowy ze skrzypkami i pedagogami

Rozmówcy i aspekty

Próba podsumowania wypowiedzi

Rozmowy

Antoni Cofalik: „Miniatura ma konkretną treść muzyczną i zdecydowany charakter”

Kaja Danczowska: „Miniatura to łza, w której odbija się cały świat”

Teresa Głąbówna: „Miniatura to «malarska pigułka»”

Krzysztof Jakowicz: „Miniatury muzyczne są jak krótka myśl «haiku». Tutaj zawarte jest właśnie to «sedno» muzyki”

Konstanty Andrzej Kulka: „Recital skrzypcowy ukazujący skrzypka, jako artystę w pełni ukształtowanego musi zawierać miniatury”

Wiesław Kwaśny: „Bez miniatur nie da się żyć instrumentaliście”

Bartłomiej Nizioł: „Miniatury można porównać z przebojami muzyki pop”

Piotr Pławner: „Miniatura to utwór «mini» o zróżnicowanym charakterze” 

Roman Reiner: „Miniatura to krótka opowieść muzyczna o swoistej narracji”

Mieczysław Szlezer: „Miniatury są utworami o wysokim poziomie artyzmu” 

Adam Walaciński: „Miniatura jest gatunkiem popularnym, wyróżniającym się zwartą formą”

Aneks 2. Rejestr wybranych polskich miniatur skrzypcowych skomponowanych przez kompozytorów polskich urodzonych w latach 1728-1928

Indeks osób