Władysław Żeleński, CHÓR STRZELCÓW

Władysław Żeleński

Chór strzelców na chór mieszany (S, A, T, B) i cztery rogi

Redakcja: Wojciech Kamionka (na podstawie opracowania Feliksa Nowowiejskiego)

Kraków 2018, objętość: 31 stron (partytura) + 4 głosy rogów (po 2 strony), format: A4, ISMN 979-0-801522-16-0

Nawiązujący do weberowskiego chóru myśliwych z opery Wolny strzelec utwór Władysława Żeleńskiego, wydany jako opus 33 jest w polskiej twórczości kompozytorskiej pozycją wyjątkową.

Jak pisał Jerzy Młodziejowski w artykule Polska muzyka łowiecka, wydanym przez czasopismo „Łowiec Polski” (nr 3 z 1952 roku):

Jedyna w swoim rodzaju kompozycja w naszej literaturze! Kompozytor – wytrawny znawca środków wykonawczych męskiego chóru – daje mu jako podkład harmoniczny, a bardziej jeszcze emocjonalny: kwartet waltorni. Przyjęta to nazwa – zniekształcenie niemieckiego terminu – w polskim instrumentoznawstwie. Waltornia – to „leśny róg”. Idealny instrument myśliwski w symfonicznym zespole! Dość będzie przypomnieć weberowskiego „Wolnego strzelca”, dość wspomnieć „trio” trzeciej części beethovenowskiej „Eroici”... W pieśni Żeleńskiego owe waltornie znakomicie a dyskretnie podkreślają koloryt „lokalny”, wplatając się sygnałami i ich dalekim echem w czterogłos męskiego chóru.

Z kolei Józef Życzkowski w książce Gaudeamus igitur – dzieje Krakowskiego Chóru Akademickiego (s. 91, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1977) pisał następująco:

W rocznicę urodzin, 24 XI 1912, miasto Kraków nadało Żeleńskiemu obywatelstwo honorowe, a Towarzystwo Muzyczne urządziło w dniu 22 listopada uroczysty koncert, który zgromadził liczną publiczność. W koncercie wziął udział Chór Akademicki w połączeniu z chórem Towarzystwa Muzycznego i z „Lutnią”, soliści Wanda Hendrichówna, Adam Ludwig, a także połączone orkiestry: 56 Pułku Piechoty, 100 Pułku Piechoty oraz amatorska. Program złożony z kompozycji Żeleńskiego, zawierał Symfonię a-moll na orkiestrę, Róże (chóry męskie, orkiestra i solo barytonowe), Chór strzelców (chór męski i 4 waltornie), pieśni solowe, oraz kompozycję orkiestralną Suita tańców polskich. Całość prowadził jubilat. Po ukończeniu Suity stosy kwiatów i wieńców posypały się do stóp sędziwego artysty.

Utwór został wydany ok. roku 1880 przez Neuer Verlag F.E.C. Leuckart w Lipsku, z tekstem w języku polskim i niemieckim oraz opcją partii fortepianu zastępującej kwartet waltorniowy. Ponowne wydanie utworu miało miejsce nakładem Księgarni Świętego Wojciecha w 1924 roku, jako 40 pozycja Nowego śpiewnika polskiego na chór mieszany, opracowanego przez Feliksa Nowowiejskiego.

W porównaniu do oryginalnego wykorzystania przez Władysława Żeleńskiego jedynie chóru męskiego, Feliks Nowowiejski opracował utwór na chór mieszany. Zmianie uległa również tonacja z Es-dur na C-dur, i co jest z tym związane – w celu lepszego dostosowania skalowego do przyjętej wersji chóru mieszanego – korekty w głosach rogów. Niniejsze wydanie powstało na podstawie opracowania Nowowiejskiego, które przyjąłem jako pozycję do edycji. Praca porównawcza obydwu wydań wraz ze spojrzeniem na bogatszy harmonicznie wyciąg fortepianowy zamieszczony w oryginale skłoniły mnie do korekt w głosach rogów, mających na celu obfitsze wykorzystanie możliwości akordowych kwartetu waltorniowego. Niniejsze wydanie zawiera wzbogacone przeze mnie, bardziej wnikliwe opracowanie artykulacyjne i dynamiczne głosów instrumentalnych.

Wojciech Kamionka