Renata Borowiecka TWÓRCZOŚĆ RELIGIJNA PAWŁA ŁUKASZEWSKIEGO

Renata Borowiecka, Twórczość religijna Pawła Łukaszewskiego. Muzyka jako wyraz zmysłu wiary artysty

Kraków 2019, 659 stron, format B5, okładka miękka, ISBN 978-83-62743-88-9

Zawartość:

Wprowadzenie

1. Temat

2. Stan badań

3. Struktura pracy

4. Perspektywa metodologiczna – założenia ogólne

5. Problematyka terminologiczna

Część pierwsza

TWÓRCA. ZAKORZENIENIE I POSTAWA WOBEC SACRUM

I. Miejsce i czas

1. Dom rodzinny. Osoba ojca – kompozytora

2. Częstochowa w kontekście czasu historycznego

II. Myśl Kościoła katolickiego

1. Przedsoborowe dokumenty o muzyce sakralnej

2. Idee Soboru Watykańskiego II

3. Zagadnienia muzyki i sztuki w dokumentach posoborowych

III. Obecność w życiu muzycznym

1. Międzynarodowy Festiwal Muzyki Sakralnej „Gaude Mater”

2. Chór Akademii Teologii Katolickiej

3. Projekt kulturalny Musica Sacra

IV. Fascynacje twórcze

1. Impulsy

2. W kręgu polskiej muzyki religijnej

3. Kompozytorzy europejscy

V. Światopogląd artysty

1. Sacrum i muzyka sakralna

2. Wartości transcendentalne

3. Wolność

4. Tradycja

Część druga

MUZYKA RELIGIJNA. SŁOWO I JEGO INTERPRETACJA

I. Tematyka i teksty słowne

1. Punkt wyjścia – słowo i język

2. Źródła inspiracji słownych

3. Wątki tematyczne

II. „Oczekiwanie i spełnienie” – utwory na Adwent i Boże Narodzenie

1. Antiphonae – Advent music; Oratio pro adventus

2. Dwa motety bożonarodzeniowe; Kolędy – utwory własne

III. Wokół tajemnicy śmierci i Zmartwychwstania Chrystusa – kompozycje na Okres Wielkiego Postu i Wielkanocy

1. Lamentationes

2. Responsoria Tenebrae – Lenten Music

3. Dwa motety wielkopostne; Recordationes de Christo moriendo

4. Via Crucis i Resurrectio

5. Seven Last Words of Christ

IV. Tematyka żałobna – reprezentacja układu drogi w officium defunctorum

1. Pięć żałobnych pieśni kurpiowskich

2. Vesperae pro defunctis

3. Requiem

4. Salve Regina

5. Elogium

V. Tematyka maryjna – Maryja jako Matka Chrystusa i Kościoła

1. „Służebnica Pańska” – Angelus Domini, Ave Maria, Ave Maria, gratia plena

2. Pieśni uwielbienia: Magnificat i Nunc dimittis

3. Maryja – Matka Kościoła: Modlitwa do Matki Boskiej Gromnicznej, Ave Maris Stella

4. „Mater dolorosa” – Stabat Mater i Luctus Mariae (Arioso, Aria)

VI. Hagiografia

1. Ostatni list św. Maksymiliana do matki

2. Hommage á Edith Stein

3. Litanie

4. Utwory poświęcone Janowi Pawłowi II

5. Cykl Beatus vir

VII. W kręgu Eucharystii

1.W nurcie religijno-patriotycznym – Missa pro Patria

2. Wyraz dziękczynienia – Messa per voci e fiati

3. W duchu odnowy biblijnej i liturgicznej – Missa de Maria a Magdala

4. W kontekście ekumenicznym – Missa brevis

5. Celem wzbogacenia i uświetnienia liturgii – Sacerdos et Pontifex oraz Hosanna

VIII. W kręgu symfonii wokalno-instrumentalnej

1. Opatrzność – I Symfonia „Symphony of Providence”

2. Miłość – II Symfonia „Festinemus amare hominess”

3. Angelologia – III Symfonia „Symphony of Angels”

4. Miłosierdzie – IV Symfonia „Symphony on the Mercy of God”

IX. Psalmy i inne modlitwy

1. Psalmy

2. Wołanie do Ducha Świętego – Veni Creator, Veni Sancte Spiritus

3. Modlitwy odrębne

Część trzecia

KONTEKSTY. STYL I FUNKCJA – W STRONĘ SYNTEZY

I. Perspektywa badawcza – wybrane koncepcje

1. Teoria stylu w ujęciu Leonarda B. Meyera

1.1. Styl jako świadomy wybór

1.2. Sieć ograniczeń (set of constrains)

1.3. Poziomy stylu

1.4. Analiza stylu

2. Intertekstualność

2.1. „Między stylami” – problem intertekstualności w koncepcji Stanisława Balbusa

2.2. Relacje między-tekstowe w interpretacji Mieczysława Tomaszewskiego

2.3. Funkcje cytatu w koncepcji Bogumiły Miki

3. Problematyka funkcji muzyki – wybrane ujęcia teoretyczne

3.1. Funkcje dzieła muzycznego w przestrzeni kultury i życia społecznego

3.1.1. Myśl przed-nowoczesna

3.1.2. Koncepcje współczesne

3.2. Funkcje sztuki w teologii – ujęcie ks. Tadeusza Dzidka

II. Styl muzyki religijnej Pawła Łukaszewskiego

1. Z zagadnień definicji stylu muzyki i postawy artystycznej kompozytora

1.1. Antymodernizm

1.2. Tradycjonalizm

1.3. Postmodernizm?

1.4. W duchu „nowego kanonu”

2. Twórcze wybory

3. Kompozytorski idiom stylistyczny

3.1. Porządek formalny

3.2. Redukcjonizm

3.3. „Tonalność odnowiona”

3.4. Eufonia

3.5. Relacja słowo-dźwięk

3.5.1. Właściwości konstytutywne dla związku słowa i muzyki

3.5.2. Reprezentacja muzyczna

3.6. Strategie ekspresywne

3.6.1. Wzbudzanie afektów i retoryczna mowa dźwięków

3.6.2. Indywidualne środki wyrazu

3.7. Strategie intertekstualne

3.7.1. Aktywna kontynuacja

3.7.2. Restytucja formy i jawne naśladownictwo

3.7.3. Reminiscencja stylistyczna

3.7.4. Stylizacja

3.7.5. Procedury wzbogacające – muzyka inkluzywna

III. Funkcje muzyki religijnej Pawła Łukaszewskiego

1. Cel latreutyczny – ad maiorem Dei gloriam

2. Muzyka artystyczno-użytkowa

3. Funkcje utworów w przestrzeni kultury: musica adhearens – musica vera

4. Funkcje dzieł z perspektywy teologicznej

Refleksja końcowa

FENOMEN MUZYKI RELIGIJNEJ PAWŁA ŁUKASZEWSKIEGO

1. Sensus Ecclesiae

2. Stilus ecclesiasticus

3. Sensus fidei

4. Conclusio

Bibliografia

Summary

Spis przykładów nutowych

Spis ilustracji

Indeks nazwisk

Indeks utworów Pawła Łukaszewskiego

Ilustracje

---

RENATA BOROWIECKA - teoretyk muzyki, adiunkt w Katedrze Teorii i Interpretacji Dzieła Muzycznego Akademii Muzycznej w Krakowie, członek zwyczajny Sekcji Muzykologów Związku Kompozytorów Polskich, nauczyciel przedmiotów ogólno-muzycznych w Szkole Muzycznej I i II st. im. B. Rutkowskiego w Krakowie. W latach 1999-2009 współpracowała z Filharmonią im. Karola Szymanowskiego w Krakowie jako prelegent audycji muzycznych dla dzieci i młodzieży szkolnej. W swojej działalności naukowej skoncentrowała się na problematyce związanej z wokalną muzyką włoską – początkowo świecką z przełomu XVI i XVII wieku, a następnie sakralną doby XVIII wieku. W 2002 roku otrzymała Stypendium Rządu Włoskiego na realizację prac badawczych przy Università degli Studi di Firenze. W 2007 r. obroniła rozprawę pt. Sekwencja „Stabat Mater” w twórczości kompozytorów włoskich XVIII wieku. Od słowa do muzycznej interpretacji, uzyskując stopień doktora sztuki (w 2010 r. praca otrzymała wyróżnienie w konkursie ZKP o Nagrodę im. Ks. Prof. Hieronima Feichta). W ostatnich latach w kręgu jej zainteresowań pozostaje polska współczesna muzyka religijna, w szczególności twórczość Pawła Łukaszewskiego. Jej dorobek naukowy obejmuje publikacje (książka, artykuły, hasła encyklopedyczne) wydane w Polsce i za granicą oraz wystąpienia na sesjach i konferencjach naukowych o zasięgu krajowym i międzynarodowym.